Олунньу маҥнайгы күнэ — дьыл оройо. Кыһыҥҥы хонук аҥаара бүтэр. Кыстыкка бэлэмнэммит ас аҥаара сиэниллэр. Маҥхааһайга бурдук, кыбыыга от лоп курдук аҥаара хаалбыт буоллаҕына, үчүгэйдик сыл тахсыахха сөп. Олунньу тохсунньуттан туох даҕаны уратыта суох. Ый саҕаланыыта тохсунньу курдук хабараан. Саха итэҕэлинэн, Дьыл оҕуһа аҥаар муоһа тостон, хаанын көрөн, онуоха эбии иккис муоһа тостоору ыарыытыттан, абатыттан киҥнэнэр, тымныынан силбиэтэнэр. Олунньу ыйга күн лаппа уһуур, күнүһүн чаҕылхайдык тыгар, дьыбар тахсар.Сахалар этэллэринэн, олунньу саҥатыгар тойон кыыл дойдутугар кэлэн уйатын хаар-даан барар үһү. Бөрө үөрдүүр, ханыытын булсар. Олунньу саҥатыттан сайын диэки хонугу таҥнары ааҕаллар. Мантан саас күн-дьыл түргэнник барар. Ыалга ынах төрүүр, үрүҥ ас эбиллэр.
Олунньу ый күнун-дьылын билгэтэ- уларыйа сылдьар: тохсунньу курдук томороон тымныылаах, кулун тутар курдук ылааҥы күннээх. Олунньуга элбэхтик хаардыыр. Бу ыйга күн чаҕылыччы тыгар, хаара суох уонна тымныы буоллаҕына — атырдьах ыйа итии
- 1 — бу күн хайдаҕый да, ый бүтүүтэ оннук буолуоҕа. Былыта суох, күннээх буоллаҕына, саас эрдэ кэлэр.
- 2 — күн орто күннээх буоллаҕына, эрдэтээҥҥи саас, былыттаах буоллаҕына, хойукка диэри тыалырар.
- 10 — тыалырдаҕына — сөҥүүлээх сыл.
- 14 — сулустаах буоллаҕына, саас хойутуур.
- 15 — хаар суол нөҥүө типтэҕинэ, саас хойутуур, чуумпу буоллаҕына, эрдэлиир.
- 27 — үчүгэй күн-дьыл буоллаҕына, тымныйар.